KALIBO, Aklan—Maskin nga owa it uean ukon baha hay puwede pa sa gihapon nga magka-leptospirosis.
Raya hay bangud ro leptospirosis hay sangka sakit nga maghalin sa ihi it eanggam.
Suno kay Dr. Alan Tolentino, sangka Internest-Nephrologist nga ro leptospirosis bacteria hay posibleng mabuhi sa mga sapat kapareho it eanggam, ayam, baboy ag baka.
Maskin ro tawo nga may leptospirosis hay puwedeng makatapon it iba pamaagi sa anang dugo ag ihi sa sueod it sang buean.
Puweding makaangkon ro sangka indibidwal it leptospirosis kung may nina ro siki ag mag-eusaw sa baha.
Raya hay bangud posibleng magsueod ro leptospirosis bacteria sa kaeawasan.
Puwedi man rayang mabo-oe sa mahingko nga daean, sa taeamnan ag sa kontaminadong swimming pool.
Ro sintomas kara hay ro grabeng pagpaeanakit it ueo ag kaeawasan.
Naka-eksperyensiya man it eagnat ag pagpangdueaw it mata.
Nagaguwa ro sintomas it leptospirosis pagkatapos it 5 hasta 14 diyas it pag-eusaw sa baha.
Grabe man ro mga komplikasyon kara.
Puwedeng masamad ro bato, atay, puso, baga ag utok.
Ro masami hay ro bato ro ginatamaan ag nagaabot sa kidney failure ag dialysis.
May 20% ro nagakamatay kung matamaan eun it kidney failure.
Agud nga malikawan ro leptospirosis dapat nga ubrahon ro mga masunod.
Una, likawan ro pag-eusob ukon pagpaligos sa baha.
Maglikaw sa mga mahigko nga daean ag swimming pool.
Magsuksok it bota ag gloves antes nga mag-eusa sa baha.
Kon indi makalikaw sa baha, maglimpyo eagi it siki ag kaeawasan.
Magbutang it alcohol sa tanan nga nabasang parte it kaeawasan.
I-kontrol ro eanggam sa baeay ag palibot.
Maggamit it mousetrap.
Limpyuhan it mayad ro baeay para indi baeayan it eanggam ag insekto.
Beongon ro nina sa siki ag alima.
Tandaan man nga kinahangean nga magpakonsulta sa doktor antes nga nag-inom it bueong.
Kung may unang kaso it leptospirosis, gilayon nga ipasayod sa ospital it gobyerno.
Raya hay agud nga mausoy it DOH ro source it leptospirosis para indi eun makatapon sa iba.
Magbueoligan ro tanan para sa pagsugpo it leptospirosis.
