KALIBO, Aklan–Ika-10 sa mga naging rason it pagkamatay sa bilog nga kalibutan hay ro sakit nga tuberculosis ukon TB.
Base sa datos nga nailista ko dag-on 2019, 10 million ka mga indibidwal sa bilog nga kalibutan ro na-detect nga nakaangkon it nasambitan nga sakit.
Samtang, sa Pilipinas pang an-om man sa mga rason it pagkamatay ro sakit nga TB.
Kapin sa 75 kada adlaw ro nailistang kaso it sakit nga TB sa nasyon.
Suno kay Marizel M. Fernandez, TB Nurse Coordinator ag Nurse 11 it Provincial Health Office ukon PHO-Aklan nga ro sakit nga (TB) hay sangka impeksiyon nga daea it TB bacteria.
Ro TB bacteria hay posibleng mait-an sa baga ag plema it pasyente.
Makatapon raya pamaagi sa pag-ubo, paghatsing ag pagpila.
Samtang ro sintomas man it TB hay ro pag-ubo, pagniwang , madali nga magaoy , eagnat sa hapon, ginapanghueasansa gabi-e ag owa it ganang magkaon.
Gin-eaygayan man kara ro publiko nga engkasong makabatyag it ano man nga sintomas hay magpakonsulta sa doktor ukon may kaibahan sa baeay nga nagkasakit it TB.
Kung ro sangka indibidwal hay may aktibong TB, kinahangean eun raya nga mag-inom it tama nga bueong agud nga indi makatapon sa anang pamilya.
Ro pagbueong man hay nagaabot sa 6 hasta 9 nga buean.
Kinahangean man nga magpakonsulta sa doktor para masayuran ro tama nga bueong ag likawan ro pag-inom it kung ano eamang nga klase it bueong para sa TB.
Raya hay bangud posibleng mas pang magbaskog ro bacteria kaeawasan.
Ro ap-at nga epektibong bueong para sa TB hay ro Isoniazid, Rifampicin, Ethambutol ag Pyrazinamide.
Kaabuan kara hay 3 hatsa 4 nga tableta ro dapat nga imnon kada adlaw.
Para masigurong gina-inom it pasyente adlaw-adlaw ro anang bueong, may programa ro DOH nga DOTS treatment ukon Directly Observed Therapy Short Course
Buot hambaeon eamang kara hay may sangka health worker ukon igbata it pasyente nga magabantay sa pasyente samtang nagainom it anang bueong adlaw-adlaw.
