Kalibo, Aklan-Virus ro microorganism nga gindaea it Mpox nga indi makita it mga mata. Raya ro pahayag ni Dr. Philip Ian Prieto Padilla sangka professor of microbiology sa pakikipag-angot it Bombo Radyo Kalibo. Kun siin nga nagsaka kara ro numero sa Africa ku 2022. Makataeapon sigon raya kapareho it COVID – 19 ngani kinahangean magpreparar kung mas magtaas ro kaso.
Nakaabot sigon raya sa nagkaeain-eain nga nasyon bangud sa global traveler, ukon nagaka-expose ag nagahunt it mga sapat sa mga kagueangan. Dugang ni Padilla nga indi raya madaea sa hangin kundi sa droplets. Samtang, may una man sigon nga bakuna para sa small pox nga mahimo magamit akontra sa mpox apang bukon eamang imaw it sigurado kun may iya sa nasyon. Sangkiri ag bukon pa man it widespread ro nasambitan nga masakit.
Paathag man nana nga raya hay uwa it bueong. Kun namasakit it mpox ro sangka tawo kinahang-ean nga iisolate raya ag taw-an it bueong kontra sa sintomas kapareho it paracetamol kontra eagnat. Mabudlay man raya kontrahon kun may mga comorbidities. Raya sigon hay baeantayan man apisar nga manaba ro kaso. Nasayuran nga ro Mpox hay unang nagtuhaw sa Africa ku 1970 ag halin sa mga amo ukon mga ibang mammals nga kilaea bilang zoonotic.
Pila sa mga sinotmas kara hay eagnat, paeanakit it unod, haeok nga lymp nodes, ag rashes sa panit. Mahimo raya makatapon sa skin to skin contact, ukon kilaea man bilang sexually transmitted disease paagi sa eaway, semen ukon fluid nga may incubation period nga 5-21 days. Raya man hay may Clade I nga bukon it makamaeatay ag Clade II nga may una nga manaba nga mortality rate nga 5-10%. Halin man ku July 2022 hasta makaron may una eun nga 15 nga kaso it mpox ro Pilipinas
